کاهش ۱۰ برابری موارد بستری کرونا در خوزستان / ادامه انجام تست سریع و PCR

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با اشاره به انجام ۴ هزار و ۴۰ تست PCR و ۵۶۴ تست فوری از ۴ آذرماه گفت: در نظام بهداشتی، تنها از تست فوری استفاده نمی‌کنیم. تست راپید یک تست سریع غربالگری است که بسیار دقیق نیست و تست دقیق ما همان تست PCR است و ما کیفیت را فدای کمیت نکرده‌ایم.

دکتر سیدمحمد علوی در نشست اطلاع‌رسانی در خصوص آخرین وضعیت شیوع کروناویروس در استان خوزستان که امروز (اول دی‌ماه)  برگزار شد، اظهار کرد: شب گذشته، شب یلدا را پشت سر گذاشتیم و امروز اولین روز زمستان است؛ امیدواریم سرمای زمستان در دل‌ها گرمای تابستان، لطافت بهار و رنگارنگی پاییز را داشته باشد.

هما خوزستان: به گزارش ایسنا، وی با بیان اینکه موارد بستری بیش از ۱۰ برابر کاهش یافته است، افزود: کل موارد بستری روز گذشته در خوزستان ۹ مورد بوده است. امیدوارم روزهای آینده خبرهای بهتری از وضعیت کرونا در استان خوزستان باشیم و سال آینده همه دنیا پایان کرونا را جشن بگیرند. 

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: از ۲۹ بهمن‌ماه سال گذشته که اولین موارد بیماری در قم توسط وزیر بهداشت اعلام شد تاکنون بیش از ۱۰ ماه را پشت سر گذاشته‌ایم و در این زمان طولانی، سیستم بهداشتی کشور وارد عمل شد. در گام نخست برای مبارزه با بیماری طرح غربالگری خانه به خانه از طریق سامانه سلامت و به صورت خوداظهاری و همچنین از طریق سامانه ۴۰۳۰ انجام شد و حدود ۹۰ درصد خانواده‌های دارای پرونده الکترونیک غربالگری شدند.

علوی افزود: در پی این غربالگری مسئولان بهداشتی به این نتیجه رسیدند که اجرای این کار کافی نیست زیرا تعدادی از افراد به ویژه افراد پرخطر ممکن است از دید تیزبین مأموران بهداشت جا بیافتند. در نتیجه در گام دوم به افراد پرخطر مانند افراد مسن، زنان باردار، کودکان و افراد دارای بیماری زمینه‌ای بیشتر توجه شد و مورد مراقبت قرار گرفتند که حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد این افراد تحت پوشش قرار گرفتند.

وی بیان کرد: در پی اجرای این طرح متوجه شدیم که از سایر فعالیت‌ها مانند مراقبت از زنان باردار، واکسیناسیون کودکان، بیماریابی سل و HIV، کنترل آب آشامیدنی و موارد دیگر غافل شده‌ایم. بنابراین گام سوم تحت عنوان مراقبت از بازمانده‌های خدمت بود که علاوه بر کرونا این مراقبت‌ها انجام شد.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان گفت: یکی از این نکات ضعف بحث قرنطینه خانگی مبتلایان بود. با توجه به اینکه بسیاری از این بیماران روزانه باید فعالیت می‌کردند تا معیشت خانواده را تأمین کنند، نیاز به حمایت داشتند تا در خانه بمانند، در غیر این صورت قرنطینه خانگی را رعایت نمی‌کردند بنابراین رعایت قرنطینه خانگی با اهداف ما پیش نرفت.

وی افزود: دومین مساله در این خصوص، زمان‌بر بودن تست‌ها بود؛ در بازه زمانی تیرماه و مردادماه روزانه حدود ۲۵۰۰ تست نیز انجام می‌شد در نتیجه با تأخیر زمانی در اعلام نتایج مواجه شدیم که این مساله باعث می‌شد شناسایی فوری و جداسازی بیماران با موفقیت پیش نرود.

علوی ادامه داد: یکی دیگر از معایب کار ما بحث نقاهتگاه‌ها بود. در خوزستان به جز در چند شهر محدود، نقاهتگاه‌های خوبی پیش‌بینی نشده بود و تنها با دید زمان جنگ، سوله‌هایی به منظور نقاهتگاه‌ در نظر گرفته شد بنابراین کسی استقبال نکرد و این کار اجرایی نشد. با توجه به اینکه بیمارانی که از بیمارستان ترخیص می‌شوند هنوز ناقل بیماری هستند، باید قرنطینه خانگی را رعایت کنند.

وی عنوان کرد: مساله بعدی در این خصوص این بود که انجام‌دهنده کار، بهداشت بود و مردم به مراکز بهداشتی هجوم می‌آوردند و احتمال تجمع و انتشار عفونت در این مراکز وجود داشت. همچنین پرسنل محدود بهداشت و درمان، درگیر کرونا شده بودند. بنابراین در این راستا طرح شهید قاسم سلیمانی ارائه شد که مقام معظم رهبری، نیروهای نظامی و سپاه را برای کمک فراخواند. پس از این موضوع، نیروهای بسیج، سپاه و هلال‌احمر بیشتر در کنار ما آمدند. این طرح تمام نقاط ضعف گام‌های قبلی را می‌پوشاند و به صورت محله‌محور در حال اجرا است و با مشارکت عظیم مردم تحقق پیدا می‌کند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با اشاره به اجرای طرح شهید قاسم سلیمانی با کنترل محله‌محور کرونا بیان کرد: این طرح گام چهارم برای مبارزه با کرونا در کشور است که با استفاده از ایده هر خانه بهداشت یک پایگاه سلامت و استفاده از ظرفیت عظیم مردم برای کنترل بیماری شکل گرفت.

وی بیان کرد: در اجرای این طرح، تست‌های فوری انجام می‌شود و در مدت حدود ۲۰ دقیقه نتیجه تست اعلام می‌شود. انجام این تست در خانه میسر است و نیاز نیست یک فرد به مراکز بهداشتی مراجعه کند و تجمع ایجاد شود.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان ادامه داد: همچنین مقرر شد از مهمانسراهای دولتی به عنوان نقاهتگاه استفاده شود که حدود ۲۰ مهمانسرای دولتی و خصوصی در اختیار بسیج قرار گرفته شده تا به تناسب بیماری از آن‌ها استفاده شود. در این گام از مردم آسیب‌پذیر نیز حمایت می‌شود.

علوی با اشاره به اهداف اجرایی این طرح تصریح کرد: قطع زنجیره انتقال ویروس با افزایش رعایت پروتکل‌های بهداشتی، رهگیری و رصد فعال به میزان ۸۰ درصد در یک ماه و ۹۰ درصد در سه ماه، کاهش بستری حداقل به میزان ۳۰ درصد در یک ماه و ۵۰ درصد در سه ماه، کاهش مرگ حداقل به میزان ۱۰ درصد در یک ماه و ۴۰ درصد در سه ماه، پوشش حمایتی از گروه‌های در معرض خطر به میزان ۵۰ درصد در یک ماه و ۹۰ درصد در سه ماه، از اهداف اجرای این طرح هستند.

وی افزود: این طرح مبتنی بر فعالیت سه تیم شامل تیم مراقبت، تیم رهگیری یا ردیابی (TC) و تیم نظارتی است.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز ادامه داد: تیم مراقبت وارد خانه‌ها می‌شود و مراقبت خانگی را انجام می‌دهد. تیم رهگیری، موارد تماس با موارد مثبت را ردیابی و شناسایی می‌کند. افرادی که در تماس نزدیک با بیماران مبتلا به کرونا بوده‌اند یعنی افرادی که ۱۵ دقیقه با بیمار مثبت یا مشکوک تماس داشته‌اند از جمله تماس‌های خانگی و محل ‌کار، جزو تماس‌های نزدیک محسوب می‌شوند. در این دو تیم از نیروهای تحصیل‌کرده استفاده می‌شود. البته به تعداد این تیم‌ها نیرو در اختیار نداریم، بنابراین از نیروهای تحصیل‌کرده داوطلب هم استفاده می‌شود. تیم TC علاوه بر ردیابی، کار تست را هم انجام می‌دهد

رئیس مرکز بهداشت خوزستان با بیان اینکه برخی نقاط گلوگاه‌های انتشار ویروس هستند، بیان کرد: یک تیم نظارت داریم که تمام فعالیت‌هایی که در جامعه انجام می‌شود و احتمال سرایت عفونت در این فعالیت‌ها وجود دارد را نظارت می‌کند و نظارت بر اجرای پروتکل‌های بهداشتی در اماکن مختلف از جمله اماکن تهیه و توزیع مواد غذایی را انجام می‌دهد و هیچ جایی از نظارت این تیم در امان نیست.

وی تصریح کرد: این طرح از چهارم آذرماه ابتدا از چهار منطقه محروم آغاز شد و اکنون در کل استان خوزستان در حال اجرا است. در قالب این طرح، یک‌ هزار و ۱۶۳ واحد و مرکز عمل‌کننده شامل ۴۱ مرکز منتخب، ۱۸۹ مرکز خدمات جامع سلامت، ۱۶۰ پایگاه سلامت شهری، ۱۲ پایگاه سلامت روستایی، ۶۱۴ خانه بهداشت، ۱۴۷ پایگاه مقاومت بسیج، ۱۰ نقاهتگاه و ۱۷۰ تخت فعال هستند.

علوی بیان کرد: با اقدامات انجام‌شده از چهارم آذرماه تا ۲۴ آذرماه، ۲۹۶ ویزیت منجر به درخواست تست فوری داشته‌ایم، ۱۷ نفر داروی درمان سرپایی دریافت کرده‌اند، ۴۲ بیمار به بیمارستان و ۲۴۰ نفر به مراکز منتخب ارجاع داده شده‌اند و ۵۶۲ مورد مراقبت در منزل نیز انجام شده است.

وی گفت: تاکنون ۴۶۸ تست فوری در حوزه دانشگاه علوم پزشکی اهواز انجام شده که ۶۲ مورد معادل ۱۳ درصد این تست‌ها مثبت بوده‌اند. با احتساب ۱۳۳ تست انجام‌شده توسط سایر دانشکده‌های علوم پزشکی استان خوزستان با ۲۹ مورد مثبت، در مجموع ۶۰۱ تست انجام شده و ۹۱ بیمار شناسایی شده‌اند.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان ادامه داد: ۲۷۹ مورد به مراکز منتخب ارجاع داده شده‌اند که با احتساب ۴۷۷ مورد ارجاع توسط سایر دانشکده‌ها، در مجموع ۷۵۶ مورد ارجاع به مراکز منتخب داشته‌ایم. تعداد ارجاع برای انجام تست PCR نیز ۳۷۵ مورد بوده و ۵۰۰ مورد نیز توسط سایر دانشکده‌ها انجام شده است. ۵۷۵ مورد رهگیری نیز داشته‌ایم که با احتساب رهگیری انجام‌شده توسط سایر دانشکده‌ها، تا روز پنج‌شنبه ۲ هزار و ۹۷۵ مورد رهگیری انجام شده است. تعداد موارد مراقبت خانگی نیز یک هزار و ۲۲۰ مورد بوده است.

وی بیان کرد: ۲۰۹ تیم و با احتساب سایر دانشکده‌ها، ۳۰۱ تیم نظارتی پیش‌بینی شده و ۸۹ درصد تیم‌های پیش‌بینی شده فعال شده‌اند. تا ۲۴ آذرماه، ۲ هزار و ۵۴۱ مورد بازدید انجام شده و یک هزار و ۵۳۹ مورد اخطار کتبی صادر و ۱۳۴ مورد پلمب انجام شده است.

علوی گفت: در این مدت کوتاه، ۴ هزار و ۴۰ تست PCR و ۵۶۴ تست فوری انجام شده است. در نظام بهداشتی، تنها از تست فوری استفاده نمی‌کنیم. تست راپید یک تست سریع غربالگری است که بسیار دقیق نیست و تست دقیق ما همان تست PCR است و ما کیفیت را فدای کمیت نکرده‌ایم.

وی بیان کرد: در این طرح از تست راپید استفاده می‌کنیم اما برای مواردی که رضایت کافی نداریم، تست PCR انجام می‌شود زیرا موارد منفی کاذب تست راپید، بالا است.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز افزود: ممکن است تست راپید یک مورد مثبت را منفی گزارش دهد اما اگر شک بالینی داشته باشیم با تست بهتری این کار را انجام می‌دهیم.

وی تصریح کرد: در تست راپید، آنتی ژن اندازه‌گیری می‌شود اما تست آنتی بادی در آزمایشگاه‌های خصوصی انجام می‌شود و ما آن تست را قبول نداریم. در آزمایشگاه‌های خصوصی، آنتی بادی اندازه‌گیری می‌شود در حالی که تست آنتی بادی ارزشی در تشخیص بیماری ندارد. تستی که در تشخیص بیماری به کار می‌رود، تست آنتی ژن است.

علوی عنوان کرد: در هر تست دو شاخص ویژگی و حساسیت وجود دارد؛ حساسیت برای تشخیص بیماری و ویژگی برای رد بیماری یا تشخیص فرد سالم. حساسیت تست PCR به کیت کشور سازنده بستگی دارد بنابراین اگر کشور معتبری این کیت را بسازد میزان حساسیت آن ممکن است تا ۸۰ درصد باشد اما در کشور کمتر معتبر تا ۴۰ درصد باشد؛ به طور متوسط حساسیت تست PCR ، ۵۰ تا ۶۰ درصد است.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز ادامه داد: همه بیماران با تست PCR شناسایی نمی‌شوند؛ تعدادی افراد بیمار هستند اما تست آن‌ها مثبت نیست. این نقیصه، با تکرار تست تا اندازه‌ای جبران می‌شود اما نباید زمان آن تا بیش از دو روز طول بکشد. اگر می‌خواهیم تست راپید را با تست PCR چک کنیم یا تست PCR را دو بار تکرار کنیم باید مدت زمان رعایت شود و بیشتر از دو روز طول نکشد.

وی گفت: برای افزایش حساسیت تست، دو نوع نمونه گرفته می‌شود و گاهی اوقات تست عمقی‌تر هم گرفته می‌شود.

علوی عنوان کرد: صحبت کردن در مورد واکسیناسیون ویروسی که عمر آن کمتر از یک سال است سخت است؛ آزمایشات در خصوص اثربخشی واکسن بر اساس اندازه‌گیری آنتی بادی روی مدل حیوانی و انسانی انجام می‌شود اما آیا آنتی بادی می‌تواند حفاظت‌بخش باشد؟ در برخی عفونت‌ها میزان آنتی بادی بالا است اما اثربخش نیست و بیماری همچنان وجود دارد؛ مانند ایدز.

وی بیان کرد: در مورد حفاظت‌بخش بودن آنتی بادی‌ای که ایجاد می‌شود، هنوز تردید و سوال وجود دارد. اگر هم این آنتی بادی حفاظت‌بخش باشد، آیا این حفاظت‌بخشی در همه افرادی که واکسن را تزریق می‌کنند، ایجاد می‌شود؟ آیا سطح آن به اندازه‌ای هست که قابل قبول باشد؟ اگر هم در همه کسانی که واکسن را تزریق می‌کنند آنتی بادی ایجاد شود، مدت زمان وجود این آنتی بادی چقدر است؟ گفته می شود آنتی بادی بعد از ۲۸ روز نصف می‌شود که اگر این روند کاهش آنتی بادی ادامه داشته باشد بعد از مدتی میزان آنتی بادی بسیار کم می‌شود یا از بین می‌رود.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان گفت: اکنون اطلاعاتی وجود دارد که ویروس جدید در انگلیس جهش پیدا کرده است که اگر این موضوع صحیح باشد، همه تئوری‌های آنتی بادی زیر سوال می‌رود.

وی بیان کرد: آنتی بادی علیه آنتی ژن خاصی عمل می‌کند و اگر این آنتی ژن تغییر کند، آنتی بادی ایجادشده، علیه آنتی ژن جدید اثربخش نیست بنابراین پایداری آنتی بادی و عدم تغییر ویروس مهم است.

علوی عنوان کرد: هر سال واکسن آنفلوآنزا را تزریق می‌کنیم زیرا هر سال ویروس آنفلوآنزا تغییر پیدا می‌کند بنابراین آنفلوآنزای امسال با سال گذشته متفاوت است. ممکن است درمورد کرونا نیز چنین چیزی وجود داشته باشد.

وی تصریح کرد: دو نوع ایمنی شامل سلولار و هومورال وجود دارد که ایمنی سلولار با واسطه‌های سلولی و ایمنی هومورال با آنتی بادی مشخص می‌شود؛ ایمنی که ما به دنبال آن هستیم، کدام ایمنی است؟

رئیس مرکز بهداشت خوزستان گفت: ابتلا به عفونت مجدد ما را به تامل وا می‌دارد؛ طبق گزارش‌ها، احتمال ابتلای مجدد تا ۳ درصد، ۱۴ درصد و حتی ۲۰ درصد داده شده است بنابراین امکان ابتلای مجدد دال بر این است که ابتلا به بیماری که باید ایمنی بهتری با واکسن داشته باشد، ایمنی قابل قبولی ندارد زیرا در صورتی که ایمنی قابل قبولی وجود داشته باشد نباید کسی مجددا مبتلا شود اما موارد دو یا حتی سه بار ابتلا را داشته‌ایم. 

علوی افزود: تاکنون چند واکسن از جمله واکسن فایزر و مدرنا ساخته شده‌اند و برخی کشورها، واکسیناسیون را با اولویت افرادی که بیشتر در معرض خطر هستند، آغاز کرده‌اند. ایران یکی از کشورهای دارای تکنولوژی تولید واکسن است و  ساخت واکسن در ایران نیز در حال انجام است و احتمالا تا پنج شش ماه آینده نتایج آن اعلام شود.

وی بیان کرد: یادمان باشد باید به داشته‌های خودمان اعتماد کنیم و مملکت ما باید بتواند برای کل جمعیت واکسن بسازد. ما دیدیم برای کیت‌ها و واکسن آنفلوآنزا چه ماجرایی داشتیم.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز بیان کرد: تا زمانی که واکسن داخلی به سطح انبوه برسد، تامین واکسن خارجی نیز مد نظر وزارت بهداشت است. از طریق سازمان جهانی بهداشت هم سهمیه‌ای برای ایران مشخص شده است.

علوی با اشاره به روز ملی ایمنی در برابر بلایای طبیعی گفت: حدود ۴۰ نوع مخاطرات و بلایای طبیعی در جوامع بشری وجود دارد که در ایران حداقل ۳۴ نوع از این مخاطرات را داریم. وقوع گردو غبار شدید، سیل که در بارندگی‌های غیرمتعارف و یا افزایش دبی رودخانه‌ها رخ می‌دهد، آبگرفتگی معابر که حتی با چند قطره باران اتفاق می‌افتد و زلزله، برخی از این مخاطرات و بلایای طبیعی هستند.