ماهيت شناسي نعمت درفرهنگ قرآن

هما خوزستان: به گزارش پايگاه خبري خوزنا ، حجت الاسلام و المسلمين رضا حيدري، استاد حوزه علميه اهواز روز سه شنبه 22 مهر ماه در نشست هاي قرآني دردا رالعلم آيت الله بهبهاني كه به مناسبت دهه پاياني ماه صفر در اين حوزه علميه برگزار مي شود گفت خداوند متعال مي فرمايند: (ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ-آن گاه در آن روز از نعمتها شما را باز مي‌پرسند.تكاثر آيه 8) در روز قيامت از انسان ها در مورد نعيم سوال پرسيده مي شود و انسان ها بايد به اين سوال پاسخ بگويند.

به گزارش  پايگاه خبري خوزنا  ، حجت الاسلام و المسلمين رضا حيدري، استاد حوزه علميه اهواز روز  سه شنبه 22 مهر ماه در نشست هاي قرآني دردارالعلم آيت الله بهبهاني كه به مناسبت دهه پاياني ماه صفر در اين حوزه علميه برگزار مي شود گفت خداوند متعال مي فرمايند: (ثُمَ’ لَتُس’أَلُنَ’ يَو’مَئِذٍ عَنِ النَ’عِيمِ-آن گاه در آن روز از نعمتها شما را باز مي‌پرسند.تكاثر آيه 8) در روز قيامت از انسان ها در مورد نعيم سوال پرسيده مي شود و انسان ها بايد به اين سوال پاسخ بگويند.
سخن امروز ما پيرامون مفهوم «نعمت» از نگاه آيات مباركه قرآن كريم و درسهاي كه مي توان از قرآن درباه مفهوم نعمت دريافت كرد. از جمله واژهاي بكار رفته در قرآن كريم كه بدون جعل اصطلاح جديد، معناي پيچده تري از آن اراده شده است واژه نعمت مي باشد.
 حيدري گفت: ابتداي ترين نعمت هاي كه به ذهن ما مي رسد نعمت هاي هستند كه مرتبط با حشر و نشر  و امورات روزانه ما مي باشند. مثلا  نعمت حيات، نعمت سلامت، نعمت امنيت، نعمت آب، نعمت نان ،نعمت پدر و مادر، نعمت  فرزند، نعمت عافيت، نعمت خوش نامي. از اينها در روايات به عنوان نعمت ياد شده است مانند اين كلام پيامبر اكرم كه مي فرمايند:نعمتان مجهولتان العافية و الأمان(خصال ص70) و قرآن اينگونه نعمت ها را به رسميت شناخته است.
ايشان افزودند: حال سوال اساسي اين است كه ايا قله نعمت، همين ها هستند يا نعمت هاي ديگري هم وجود دارند كه در قله مي باشند؟ در مقام پاسخ به اين سوال است كه هنر قرآن در بيان معناي جامع تر از مفهوم نعمت فهميده مي شود.
يكي از نعمت ها حيات است. خود حيات دو نوع است:
1.    حيات انتخابي
2.    حيات غير انتخابي
حيات غير انتخابي، حياتي است كه مشترك بين انسان و حيوان است و ما در داشتن چنين نعمتي هيچ اراده اي نداشته¬ايم و لاجرم روزي اين حيات به پايان خواهد رسيدما حيات انتخابي آن حياتي است كه انسان آن را برمي گزيند. قرآن كريم مي فرمايند: (يا أَي’ُهَا ال’َذينَ آمَنُوا استَجيبوا لِل’َهِ وَلِلر’َسولِ إِذا دَعاكُم لِما يُحييكُم… اي كساني كه ايمان آورده‌ايد! دعوت خدا و پيامبر را اجابت كنيد هنگامي كه شما را به سوي چيزي مي‌خواند كه شما را حيات مي‌بخشد. انفال آيه24 ) پذيرش دعوت خداوند و فرستاده او، يك حيات معنوي، انساني و ماندگار و باقي است كه ما به الامتياز  انسان و حيوان است. لذا كساني كه اين حيات معنوي را ميبخشند انتخابي خود بالاترين نعمت هستند.

اين پژوهشگر علوم قرآن گفت : انساني كه آشنايي اجمالي با ايات قران داشته باشد مي تواند به مفاهيم و معاني جذاب و جالبي از قرآن دست يابد كه در هر فراز و نشيبي از آنها استفاده بكند و  از گمراهي و ضلالت خارج شود.
قرآن كريم در سوره مباركه نساء آيه69 كساني را كه اين نعمت عظمي را به ما هديه مي كنند اين گونه معرفي مي كند (وَمَن’ يُطِعِ اللَ’هَ وَالرَ’سُولَ فَأُولَٰئِكَ مَعَ الَ’ذِينَ أَن’عَمَ اللَ’هُ عَلَي’هِم’… و آنان كه اطاعت خدا و رسول كنند البته با كساني كه خدا به آن‌ها لطف فرموده). پيداست بالاترين نعمت، تلازم با خدا و رسول اش است. نعمت واقعي و حقيقي از آن كساني است كه  تلازم با الله و رسول الله داشته باشند و الا از نعمت هاي غير اختياري، كفار هم بهرمند هستند ولي نعمت واقعي از نگاه قرآن، تلازم با خداوند و پيامبر است. زيبايي  اين مطلب و آيه زماني خود را بيشتر نشان مي دهد كه آيا را تا پايان مي خوانيم و  آن در جايي است كه آيه  بيان مي كند كه  افرادي كه به آنها نعمت داده ايم چه كساني هستند(…الَ’ذِينَ أَن’عَمَ اللَ’هُ عَلَي’هِم’ مِنَ النَ’بِيِ’ينَ وَالصِدِ’يقِينَ وَالشُ’هَدَاءِ وَالصَ’الِحِينَ ۚ وَحَسُنَ أُولَٰئِكَ رَفِيقًا… همراه با كسانى خواهد بود كه خدا نعمتشان داده است، چون انبياء و صديقان و شهيدان و صالحان. و اينان چه نيكو رفيقانند.)
نعمت داده شده ها پيامبران هستند كه نبي اسلام در راس آنها است همو اول همو آخر در اين كار از جهت رتبه اولين است و از جهت ترتيب آمدن آخرين است. صديقين  كه به افرادي گفته مي شود كه در مراتب بالاي صدق هستند  و مطابق روايت ابرز مصداق صديقين علي عليه السلام و اهل البيت هستند ايه  ديگري مي فرمايد: (و كونوا مع الصادقين. توبه آيه5    و شهدا كه در راس آنها سيد الشهدا هستند و صالحان.   نكته در اين است كه ما انتخاب مي كنيم كه با چه كساني هستيم؟ و دانستيم كه اهل نعمت اينها هستند و نعمت اصلي در دست اينهاست.  نعمت، ملك ري نيست. كه خارج از همراهي حسين به دنبال آن باشيم. آنها كه به دنبال نعمت هاي دنياي هستند كه التبه تفاخر و شهوت ها انسان را به آن سوق مي دهد در حيات حيواني باقي مي مانند. استاد رضا حيدري گفت: خداوند متعال در آيه 8 سوره مباركه تكاثر مي فرمايد: (ثُمَ’ لَتُس’أَلُنَ’ يَو’مَئِذٍ عَنِ النَ ‘عِيمِ-آن گاه در آن روز از نعمتها شما را باز مي‌پرسند.) طبق بيان آيه بناست از كدامين نعمت سوال شود ؟ جواب اين است كه بنا است از  هيمن نعمت انبيا، شهدا، صديقين و صالحان سوال شود.
در سوره مباركه حمد مي خوانيم (اهدنا الصراط المستقيم…) راه مستقيم راه چه كساني است؟ شايد هر كسي بتواند ادعاي راه مستقيم بكند. ولي واقعا ضابطه راه مستقيم چيست؟ در ادامه¬ي آيات خداوند، ملاك وضابطه را معرفي مي كند؛ (الذين انعمت عليهم … ) اينها چه كساني هستند؟ طبق آيه 69 سوره مباركه نساء اينها انبيا، شهدا، صديقين و صالحين  هستند كه به آنها نعمت حقيقي ارزاني شده است و  اينها صراط مستقيم مي باشند. نعمت مال و اولاد نعمتي است كه اگر در مسير صلاح و فلاح و صدق قرار نگيرد تبديل به نقمت مي شود. حال اگر ايات سوره حمد در همين جا توقف مي كرد باز هم معنا را مي فهميديم ولي در ادامه خداوند تصريح مي فرمايد: كه صراطي را به ما عنايت بفرما كه (غير المغضوب عليهم…) باشد نعمت همراهي با انبيا و شهدا نعمتي است كه تلازم با خوشنودي خداوند دارد و موجب دور شدن از غضب خداوند مي شود.
امام صادق عليه السلام از ابو حنيفه پرسيدند اين آيه مباركه (لتسالن يومئذ عن النعيم…) را چگونه تفسير مي كني؟ ابو حنيفه اشاره به همين نعمت هاي غير اختياري كرد(آب، نان، حيات مادي و…) بعد حضرت فرمودند: آن نعمتي كه روز قيامت خداوند از آن خواهد پرسيد نعمت ما اهل بيت است. وي افزود: مرحوم آيت الله ميرسيد علي بهبهاني(ره) در كتاب مصباح الهدايه كه در مورد اثبات ولايت امير المومنين علي عليه السلام مي باشد آياتي را شرح و تبيين مي كند مانند بعضي از آياتي كه بيان كرديم. همچنين ايشان آيه 3 سوره مباركه مائده را بيان مي كنند (اليوم اكملت لكم دينكم و اتممت عليكم نعمتي) كه اين آيه در روز غدير نازل شده است و در شان اميرالمومنين علي عليه السلام است. نكته قابل توجه اين است كه تمام نعمت ها الهي هستند ولي آمدن «ياي» نسبت در كنار نعمت نشانگر عظمت اين نعمت است كه منتسب به خداوند متعال شده است. و آن نعمتي كه از جانب خداوند مي باشد نعمت هدايت است كه رسول و امام عهددار آن هستند.  گفتني است، اين نشست هاي قرآني تا پايان ماه صفر همه روزه ساعت 6:30 در دارالعلم آيت الله بهبهاني با حضور طلاب، فضلا و عموم مردم برگزار مي شود و حجت الاسلام و المسلمين رضا حيدري در اين نشست ها به بيان درس هايي از آيات قرآن كريم در موضوع معرفتي و اخلاقي مي پردازد